1 op de 3 personen in Nederland is actief als mantelzorger. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau betekent mantelzorgen dat personen hulp geven aan de mensen om hen heen. Hulp die heel belangrijk is voor ouderen. Het werk kan mantelzorgers veel kosten op lichamelijk en mentaal gebied. Je kunt merken dat je overbelast bent wanneer het zorgen veel van je lichaam vraagt en je geen tijd meer hebt voor contact met anderen.
Ongeveer 10% van de mantelzorgers is overbelast. Op dat moment wordt het allemaal te veel en voel je je als mantelzorger niet meer goed. Er moet dan wat veranderen. Dat is beter voor jezelf en beter voor de persoon die je verzorgt.
Hoe kun je overbelasting herkennen en voorkomen? We geven tips voor wat je kan doen als je overbelast bent.
Hoe herken je overbelasting?
Overbelasting kun je herkennen aan verschillende signalen. Deze signalen kunnen we onderverdelen in lichamelijke en psychische klachten:
- Vermoeidheid
- Niet kunnen slapen
- Pijn in de nek, schouders of rug
- Hoofdpijn
- Hyperventilatie (te snel en te diep ademen)
- Problemen met concentreren
- Dingen vergeten
- Nergens zin in hebben
- Boos en geïrriteerd gevoel
- Het gevoel van tijdsdruk
Deze klachten kunnen ervoor zorgen dat je jouw dagelijkse taken als mantelzorger niet meer goed kunt doen. Blijven deze klachten langer dan een halfjaar? Dan kan het zijn dat je overbelast bent. Neem altijd contact op met de huisarts voor medisch advies.
Wat kun je doen als je overbelast bent?
Wanneer je overbelast bent zit je totaal niet meer lekker in je vel. Het is belangrijk dat je altijd contact opneemt met de huisarts voor medisch advies. Het is verstandig dat je meer rust neemt. We delen nog 4 andere tips:
Ga gezond eten, probeer voldoende te slapen en zorg voor ontspanning.
- Praat over je zorgen
Praten over wat je dwarszit helpt! Praat met personen om je heen, zoals familie en vrienden. Of met personen die in dezelfde situatie zitten. Het Steunpunt mantelzorg of Wmo-loket kan je informeren over ‘lotgenotencontact’. Ook bij de mantelzorglijn kun je jouw verhaal kwijt en om advies vragen.
- Deel de zorg
Geef aan dat het teveel wordt bij familie en vrienden, zodat zij je kunnen helpen bij het uitvoeren van je taken als mantelzorger. Of schakel de hulp in van professionele zorg, zoals een casemanager, huisarts of de thuiszorg.
- Draag zorg tijdelijk over
Wanneer het allemaal te veel wordt en je geen tijd meer hebt voor ontspanning, draag dan de zorg tijdelijk over aan een ander. Denk eens aan de inzet van Respijtzorg, een vervangende zorg voor mantelzorgers. Je kan alleen goed voor een ander zorgen, als je de zorg kunt combineren met andere belangrijke dingen in je leven.
Hoe voorkom je overbelasting?
Voorkomen van overbelasting is belangrijker dan genezen. De volgende tips helpen mantelzorgers om overbelasting te voorkomen:
Schat van tevoren in wat je aankunt als het gaat om hulpverlenen. Stel grenzen en zet jezelf op de eerste plek. Mantelzorgers hebben vaak het idee dat ze daarom egoïstisch zijn, maar dat is niet waar. Het is niet erg om eens ‘nee’ te zeggen. Als je last krijgt van overbelasting wordt het ontzettend moeilijk om voor een ander te zorgen. Grenzen stellen is daarom belangrijk.
- Houd het overzichtelijk
Zorg dat je je taken op een rijtje zet en het overzicht behoud. Als je geen overzicht hebt, kan er chaos ontstaan, waardoor je je taken als één grote berg ziet. Voorkom dit en houd bijvoorbeeld in een schriftje de taken bij. Het afvinken van taken op een lijstje kan je ook nog eens een goed en voldaan gevoel geven.
Durf om hulp te vragen. Dat is absoluut geen zwakte! Je kunt hulp vragen aan je familie, vrienden en professionals. Het meenemen van familie en vrienden in de zorg voor je naaste kan al zorgen voor meer begrip voor de situatie en voorkomt dat je je eenzaam gaat voelen.
- Denk aan jezelf
De zorg voor je naaste is mooi en een teken van liefde, maar het kan moeilijk en vermoeiend zijn. Het is een extra taak wat je naast de zorg voor jezelf en je gezin doet. Het is belangrijk om genoeg energie te houden. Zoek ontspanning en doe dingen die je leuk vindt en waar je energie van krijgt. Dat is beter voor jouw welzijn en indirect voor het welzijn van de persoon voor wie je mantelzorger bent.
Maak eens een grapje en lach met elkaar. Kijk naar wat er nog wél kan en maak daar gebruik van. Sluit de dag af met positiviteit. Bedenk voor het slapen gaan drie dingen waar je die dag dankbaar voor bent of blij mee was. Dat is misschien even wennen in het begin, maar dat zorgt ervoor dat je met positieve gedachten in slaap valt.