We hebben allemaal onze grenzen. Het ene moment moet je ze bewaken en het andere moment is het juist goed om ze te verleggen. Maar hoe weet je nu precies waar je grenzen liggen? Daarover vertelt Rik Ringrose, GZ-psycholoog bij GGzE. “Je grenzen zijn er om te bewaken wat voor jou belangrijk is. Het geeft aan wat je wel en wat je niet wilt. Soms komt zo’n grens onder druk te staan of wordt er zelfs overheen gegaan. Dat kan meteen merkbaar zijn, maar soms gaat het geleidelijk. Je krijgt op je werk bijvoorbeeld steeds meer taken toebedeeld en durft er geen nee tegen te zeggen. Je raakt langzaamaan overbelast en voelt dan pas dat je een grens bent overgegaan.”
Je grenzen opzoeken en verleggen kan heel leerzaam zijn.
Met aandacht voor gevoel
Vaak is het in je lijf te voelen wanneer er bij jou een grens wordt overgegaan. Je ervaart stress, voelt spanning in je buik, balt onbewust misschien je vuisten… “Het is belangrijk om dit bij jezelf te op te merken. Grenzen zijn heel persoonlijk en wat voor de ander OK is, hoeft voor jou niet ook zo te zijn. Draag zorg voor jezelf en check wat een situatie met je doet of heeft gedaan. Wat vind ik hier nu eigenlijk van? En neem de dingen die je bij jezelf opmerkt ook serieus.” Dit allemaal bewust bij jezelf opmerken én er ook meteen naar handelen, valt niet altijd mee, vindt ook Rik. “Als kind zijn we vaak nog heel puur in het aangeven van grenzen. Kinderen voelen goed aan waar ze wel en niet blij van worden. Maar naarmate we ouder worden lijken we minder verbinding te hebben met ons gevoel en signalen van ons lijf. Dit moeten we dan ook oefenen en vraagt om bewust stil staan en aandacht voor jezelf te hebben.”
Tips
- Neem dagelijks een paar minuten de tijd op een vast moment op de dag, om even ‘in te checken’ bij jezelf en op te merken of je lijf je iets te zeggen heeft;
- Doe een mindfulness- of meditatie-oefening, om zo op te merken wat er in je lijf gebeurt. Als je iets opmerkt, sta er dan even bij stil en vraag je af of je kunt snappen waar bijvoorbeeld die spanning in je buik vandaan zou kunnen komen. En als je dit snapt, probeer dan iets aan de situatie te veranderen, op een manier die goed is voor jou.
- Praat met een goede vriend/vriendin/partner/familielid over iets dat belangrijk voor je is. Als je twijfelt over jouw grens, vraag die ander eens om hier over mee te denken.
Vooruitgang
Is het eigenlijk altijd erg wanneer een grens wordt overschreden? Daar is Rik duidelijk in: nee. “Het kan ruimte geven voor beweging, voor vooruitgang. Mits je weet waarom je het doet; is dit helpend voor mij?” Voor hemzelf is het moeten maken van deze afweging actueel. Hij werkt bij GGzE, heeft een gezin met jonge kinderen en volgt een opleiding. “Soms knelt dat echt. Dan is het te druk en ga ik over grenzen heen. Dan liggen er meer taken dan prettig is. Maar daar was ik me van tevoren wel bewust van. Dat heb ik ook besproken met mijn vriendin. Ik zal soms minder tijd hebben. Ik zal soms bewust over mijn grenzen gaan. Dat wil ik niet jaren doen, maar voor nu is het een bewuste keuze.”
Grenzen verleggen is per definitie oncomfortabel. “Maar als je geen grenzen verschuift, ga je ook niet verder komen.”
